การส่งเสริมสุขภาพ
ใน ปี พ.ศ . 2520 องค์ การ อนามัย โลก ได้ จัด ให้ มี การ ประชุม เพื่อ สนับสนุน เป้า หมาย สุข ภาพ ดี ถ้วน หน้า (Health For All) ขึ้น และ ต่อ มา มี การ ประชุม นานา ชาติ เรื่อง “ การ สาธารณสุข มูลฐาน” (Primary Health Care) จัด โดย กอง ทุน สงเคราะห์ เด็ก แห่งสหประชาชาติ (The United Nations Children’ s Fund) ร่วมกับองค์ การ อนามัย โลก (WHO: World Health Organization) ณ กรุงอัลมา อะตา ประเทศ ใน ปี พ.ศ . 2521 จาก การ ประชุม ใน ครั้ง นี้ งาน ส่ง เสริม สุข ภาพ หรือ อีก นัย หนึ่ง “การ สาธารณสุข ยุค ใหม่ “ (New Public Health) ได้ เริ่ม ต้น พร้อมกับคำ ประกาศ เจตนารมณ์ จาก การ ประชุม ที่ ตระ หนัก ว่า สุข ภาพ ดี เป็น เป้า หมาย พื้น ฐาน ทางสังคม และ ได้ กำหนด นโยบาย สุข ภาพ ใหม่ โดย เน้น การ มี ส่วน ร่วม ของ ประชา ชน ความ ร่วม มือ ระหว่าง ภาค ต่าง ๆ ของ สังคม โดย มี การ สาธารณสุข มูลฐาน เป็น พื้น ฐาน ต่อ มา เมื่อ เดือน พฤศจิ กายน พ.ศ . 2529 ได้ มี การ ประชุม นานา ชาติ เรื่อง “ การ ส่ง เสริม สุข ภาพ” (Health Promotion) ขี้นเป็น ครั้ง แรก ณ กรุง ออตตา วา ประเทศ แคน นา ดา ใน การ ประชุม ครั้ง นี้ ได้ มี การ ประกาศ “กฎ บัตร ออตตา วา เพื่อ การ ส่ง เสริม สุข ภาพ” (Ottawa Charter for Health Promotion) (พิศ มัย จันทรวิ มล , 2541 : 3 ) ว่า ด้วย ยุทธ ศาสตร์ การ ส่ง เสริม สุข ภาพ แนว ใหม่ ดัง นี้ความ
มี ผู้ ให้ คำ นิยาม การ ส่ง เสริม สุข ภาพ เกี่ยวกับ ไว้ หลาก ความ หมาย ดัง นี้ โอ ดอนเนลล์ (O’ Donnell) ได้ ให้ ความ หมาย ไว้ ว่า การ ส่ง เสริม สุข ภาพ หมาย ถึง วิทยา ศาสตร์ และ ศิลปะ ใน การ ช่วย ให้ ประชา ชน เปลี่ยน แปลง วิถี ชีวิต ไป สู่ สภาวะ (Edelman and Mandle. 1994 : 16; citing O’ Donnell. 1987. Definition of Health Promotion) ครูเตอร์ และ ดี วอร์ (Kreuter and Devore) ได้ ให้ ความ หมาย ไว้ ว่า การ ส่ง เสริม สุข ภาพ หมาย ถึง กระบวน การ สนับสนุน ด้าน สุข ภาพ โดย ให้ บุคคล ครอบ ครัว ชุม ชน ภาค เอกชน และ ภาค รัฐ ร่วม มือ ปฏิบัติ เพื่อ การ มี สุข ภาพ ที่ ดี (Edelman and Mandle. 1994 : 16; citing Kreuter and Devore. 1980. Reinforcing of the Health Promotion.) สุรเกียรติ อาชา นานุภาพ (2541 : 10) ได้ ให้ ความ หมาย ไว้ ว่า การ ส่ง เสริม สุข ภาพ หมาย ถึง กระบวน การ ส่ง เสริม ให้ ประชา ชน เพิ่ม สมรรถนะ ใน การ ควบ คุม และ พัฒนา สุข ภาพ ของ ตน เอง การ จัด บริการ สุข ภาพ ที่ ผ่าน มา มุ่ง เน้น ด้าน การ รักษา พยาบาล เพื่อ แก้ ปัญหา ความ เจ็บ ป่วยค วาม พิการ ซึ่ง ต้อง เสีย ค่า ใช้ จ่าย สูง เพราะ ต้อง อาศัย วิทยา การ และ เทคโนโลยี ที่ มี ราคา แพง มาก ขึ้น ทำ ให้ ค่า ใช้ จ่าย ด้าน สุข ภาพ ของ ประเทศ ต่าง ๆ ทั่ว โลก สูง ขึ้น อย่าง รวด เร็ว แต่ กลับ ได้ ผล ตอบ แทน ด้าน สุข ภาพ ต่ำ สำหรับ ประเทศ ไทย ก็ ได้ เล็ง เห็น ความ สำคัญ ของ การ ส่ง เสริม สุข ภาพ เป็น อย่าง ยิ่ง ดัง เช่น สถาบัน วิจัย ระบบ สาธารณสุข (สวรส .) กระทรวง สาธารณสุข ได้ จัด ประชุม ใหญ่ เรื่อง การ ส่ง เสริม สุข ภาพ เมื่อ วัน ที่ 6 – 8 พฤษภาคม 2541 ใน การ นี้ ได้ มี การ ผลิต เอก สาร เกี่ยวกับสุข ภาพ จำนวน มาก มี ผู้ เข้า ร่วม ประชุม จาก หลาย วิชา ชีพ สาระ สำคัญ ของ การ ประชุม คือ " สุข ภาพ ไม่ ได้ สร้าง ใน โรง พยาบาล”การ
การ มี สุข ภาพ ดี สมบูรณ์ ทั้ง ร่าง กาย และ จิต ใจ มี ชีวิต อยู่ ใน สังคม อย่าง เป็น สุข เป็น ความ ต้อง การ จำ เป็น พื้น ฐาน ของ ชีวิต ที่ คน เรา ทุก คน สามารถ แสวง หา ได้ การ ที่ เรา จะ มี สุข ภาพ ที่ ดี ได้ นั้น เรา จะ ต้อง แสวง หา มา ด้วย ตัว เอง ไม่ มี ผู้ ใด จะ ปฏิบัติ แทน เรา ได้ ดัง นั้น สุข บัญญัติ คือ ข้อ กำหนด ที่ ประชา ชน ทุก คน ควร ปฏิบัติ อย่าง สม่ำเสมอ จน เป็น สุข นิสัย เพื่อ ให้ มี สุข ภาพ ดี ทั้ง ทางร่าง กาย จิต ใจ จิต วิญญาณ และ สังคม สุข บัญญัติ 10 ประการ มี ดัง นี้ ดัง นั้น จะ เห็น ได้ ว่า หาก เรา ได้ ฝึก ฝน และ ปฏิบัติ ตาม สุข บัญญัติ 10 ประการ อย่าง ต่อ เนื่อง จน เป็น สุข นิสัย แล้ว จะ ช่วย นำ ไป สู่ การ มี สุข ภาพ ที่ ดี ตาม ที่ พึง ปรารถนา (คณะ กรรมการ สุข ศึกษา , 2541 : 7)ใน
การ จะ ส่ง เสริม สุข ภาพ ให้ แข็ง แรง สมบูรณ์ นั้น อาหาร เป็น ปัจจัย สำคัญ ยิ่งปัยจัยหนึ่ง ดัง เช่น นม ซึ่ง ถือ ได้ ว่า เป็น อาหาร ที่ ให้ คุณ ค่า และ เป็น ประ โยชน์ ต่อ ร่าง กาย ปัจจุบัน โครง การ อาหาร กลาง วัน ของ นัก เรียน ตาม โรง เรียน ต่าง ๆ ได้ จัด ให้ นัก เรียน ได้ ดื่ม นม ทุก วัน พระ บาท สมเด็จ พระ เจ้า อยู่ หัว ทรง เล็ง เห็น ความ สำคัญ ของ นม และ มี พระ ราช ดำริ ที่ จะ หา ทางให้ ชาว ไทย ได้ บริโภค ที่ มี คุณภาพ และ ราคา ถูก พระ องค์ จึง ทรง พระ ราช กรณียกิจ ดัง นี้
-
- การ
สร้าง นโยบาย สาธารณสุข เพื่อ สุข ภาพ (Build healthy public) นโยบาย ส่ง เสริม สุข ภาพ มี วิธี การ ที่ หลาก หลาย แต่ สอด คล้อง สนับสนุน กัน โดย ผู้ กำหนด นโยบาย จะ ต้อง คำนึง ถึง ผล กระ ทบ ที่ จะ เกิด ขึ้น ต่อ สุข ภาพ เป็น สำคัญ - การ
-
- การ
สร้าง สรรค์ สิ่ง แวด ล้อม ที่ เอื้อ ต่อ สุข ภาพ (Create supportive environment) ส่ง เสริม ให้ คน และ สิ่ง แวด ล้อม อยู่ ร่วม กัน อย่าง เกื้อ กูลและ สมดุล ถือ ว่า การ อนุรักษ์ ทรัพยากร ธรรม ชาติ ทั่ว โลก เป็น ภาร กิจ ร่วม กัน ของ ประชา กร โลก เปลี่ยน แปลง รูป แบบ การ ดำ เนิน ชีวิต การ ทำ งาน การ พัก ผ่อน ให้ มี สุข ภาวะ ที่ ดี และ ปลอด ภัย โดย ไม่ ทำลาย สิ่ง แวด ล้อม - การ
-
- การ
เสริม สร้าง กิจ กรรม ชุม ชน ให้ เข้ม แข็ง (Strengthen community action) เป็น การ สนับสนุน ให้ ชุม ชน พึ่ง ตน เอง ได้ โดย ชุม ชน เป็น ผู้ ตัด สิน ใจ และ จัด การ มี การ ระดม ทรัพยากร และ วัตถุ ภาย ใน ชุม ชน ทั้ง นี้ ชุม ชน จะ ต้อง ได้ รับ ข้อ มูล ข่าว สาร โอกาส การ เรียน รู้ และ แหล่ง ทุน สนับสนุน - การ
-
- การ
พัฒนา ทักษะ ส่วน บุคคล (Develop personal skills) การ ส่ง เสริม สุข ภาพ โดย การ สนับสนุน ใน เรื่อง การ พัฒนา บุคคล และ สังคม ด้วย การ ให้ ข้อ มูล ข่าว สาร การ ศึกษา เพื่อ สุข ภาพ และ การ เสริม ทักษะ ชีวติ ใน การ จัด การ ที่ ดี เพื่อ ป้อง กัน และ ควบ คุม สุข ภาพ ของ ตน - การ
-
- การ
ปรับ เปลี่ยน ระบบ บริการ สุข ภาพ (Reorient health services) การ จัด ระบบ บริการ สาธารณสุข ใน การ ส่ง เสริม สุข ภาพ เป็น ความ รับ ผิด ชอบ ร่วม กัน ระหว่าง บุคคล ชุม ชน และ บุคลากร สาธารณสุข สถาบัน บริการ สาธารณสุข และ รัฐบาล ซึ่ง จะ ต้อง ทำ งาน ร่วม กัน เพื่อ มุ่ง ไป สู่ สุข ภาพ ของ ประชา ชน ใน การ ปรับ เปลี่ยน บริการ สาธารณสุข จำ เป็น ต้อง ให้ ความ สำคัญ ใน ด้าน การ วิจัย ทางสาธารณสุข หลัก สูตร การ ฝึก อบ รม บุคลากร สาธารณสุข สาขา ต่าง ๆ เพื่อ ปรับ เปลี่ยน เจตคติ โดย มอง ปัญหา ของ ปัจเจก บุคคล ไป สู่ การ มอง ปัญหา ใน องค์ รวม - การ
ความ หมาย ของ การ ส่ง เสริม สุข ภาพ
การ สร้าง เสริม พฤติกรรม สุข ภาพ ที่ จำ เป็น สำหรับ ชีวิต ตาม แนว ทางสุข บัญญัติ แห่งชาติ
-
- ดู
แล รักษา และ ของ ใช้ ให้ สะอาด - ดู
-
- รักษา
ฟัน ให้ แข็ง แรง และ แปรง ฟัน ทุก วัน อย่าง ถูก ต้อง - รักษา
-
- ล้าง
มือ ให้ สะอาด ก่อน กิน อาหาร และ หลัง การ ขับ ถ่าย - ล้าง
-
- กิน
อาหาร สุก สะอาด ปราศ จาก สาร อันตราย และ หลีก เลี่ยง อาหาร รส จัด สี ฉูด ฉาด - กิน
-
- งด
บุหรี่ สุรา สาร เสพย์ ติด การ พนัน และ การ สำส่อน ทางเพศ - งด
-
- สร้าง
ความ สัมพันธ์ ใน ครอบ ครัว ให้ อบ อุ่น - สร้าง
-
- ป้อง
กัน อุบัติ ภัย ด้วย การ ไม่ ประมาท - ป้อง
-
- ออก
กำลัง กาย สม่ำเสมอ และ ตรวจ สุข ภาพ ประจำ ปี - ออก
-
- ทำ
จิต ใจ ให้ ร่า เริง แจ่ม ใส่ อยู่ เสมอ - ทำ
-
- มี
สำนึก ต่อ ส่วน รวม รวม สร้าง สรรค์ สังคม - มี
ใน หลวง ของ เรากับโค นม
-
- ทรง
วาง ราก ฐาน การ เลี้ยง โค นม ใน สมัย ก่อน ส่ง คราม โลก ครั้ง ที่ 2 แระ ระหว่าง สงคราม การ เลี้ยง โค นม ใน ประเทศ ไทย ยัง มี น้อย การ เลี้ยง โค นม ใน ประเทศ ไทย เริ่ม ต้น จริง จัง และ มี แบบ แผน หลัง จาก การ เสด็จ ฯ ประพาส ประเทศ เดนมาร์ก ของ พระ บาท สมเด็จ พระ เจ้า อยู่ หัว และ สมเด็จ พระ นาง เจ้า พระ บรม ราชินี นาถ ใน เดือน กันยายน พ.ศ . 2503 ระหว่าง เสด็จ ฯ พระ บาท สมเด็จ พระ เจ้า อยู่ หัว ได้ ทอด พระ เนตร กิจ การ ฟาร์ม โค นม และ การ ผลิต อาหาร จาก นม หลาย แหล่ง ซึ่ง ใน การ นี้ ทางรัฐบาล เดนมาร์ก ได้ น้อม เกล้า ฯ ถวาย การ สนับสนุน การ ดำ เนิน โครง การ ส่ง เสริม การ เลี้ยง โค นม ของ ประเทศ ไทย - ทรง
-
- การ
เลี้ยง โค นม พระ บาท สมเด็จ พระ เจ้า อยู่ หัว ได้ ทรง ทด ลอง เลี้ยง โค นม ใน บริเวณ สวน จิตรลดา เป็น การ ทด ลอง ดำ เนิน การ เลี้ยง โค นม แบบ ที่ ราษฎร จะ เลี้ยง เอง ได้ - การ
-
- การ
สร้าง โรง นม ผง ใน รูป แบบ สหกรณ์ พระ บาท สมเด็จ พระ เจ้า อยู่ หัว ได้ พระ ราช ทาน ทรัพย์ ส่วน พระ องค์ สม ทบกับเอกชน เพื่อ สร้าง โรง นม ผง ขึ้น ณ ตำบล หนอง โพ อำเภอ โพ ธาราม จังหวัด ราช บุรี มี ชื่อ ว่า บริษัท ผลิต ภัณฑ์ หนอง โพ ราช บุรี จำกัด และ ให้ เกษตร กร ผู้ เลี้ยง โค นม ดำ เนิน การ จัด ตั้ง ศูนย์ รวม นม ใน รูป แบบ สหกรณ์ - การ
-
- ศูนย์
รวม นม สกล นคร ตาม พระ ราช ดำริ สามารถ ผลิต นม สด พาส เจอร์ไรซ์ได้ - ศูนย์
-
-
- การ
พัฒนา คุณภาพ น้ำ นม ตาม แนว พระ ราช ดำรัส เพื่อ ให้ ได้ น้ำ นม ที่ มี คุณภาพ อัน ช่วย ส่ง เสริม ให้ มี สุข ภาพ แข็ง แรง ขึ้น - การ
ความคิดเห็น
แสดงความคิดเห็น